عطردرمانی یا رایحه درمانی یکی از شاخههای پزشکی جایگزین است.
عطردرمانی شاخهای از طب گیاهی است که در آن از برخی روغنهای گیاهی، بهصورت استنشاقی یا همراه با ماساژ، بهصورت موضعی (حمام یا کمپرس) استفاده میشود.
آروماتراپی استفاده از روغن عصارهای گیاهان برای حمایت و تعادل ذهن، بدن و روح و روان است.
آروماتراپی یا رایحه درمانی روشی است که سعی می کند رایحه گیاهان، گل ها و حتی دانه های مختلف را برای بهبود سلامتی انسان ها به کار ببرد و در بسیاری از موارد هم موفق عمل کرده است. این روش به عنوان یک روش مکمل در کنار مصرف داروها و درمان های کلاسیک عمل می کند و نتایج مثبت زیادی به همراه دارد.
آروما به معنی رایحه است و تراپی به معنی درمان. پس آروماتراپی همان رایحه درمانی است، یعنی افراد متخصص این کار، روغن های معطری را که از گیاهان به دست آورده اند برای درمان مراجعه کنندگان شان به کار می گیرند. با اینکه از اسم رایحه درمانی بر می آید که درمان با استشمام بوهای خوش اتفاق بیفتد، اما تنها راه بهبود در این روش استشمام رایحه ها نیست. گاهی وقت ها و با توجه به تشخیص آروماتراپیست (کسی که کار رایحه درمانی انجام می دهد)، رایحه درمانی به صورت ماساژ سطح بدن با روغن های خوشبو اتفاق می افتد. معدود مواردی هم هستند که بنا به تشخیص کسی که کار رایحه درمانی انجام می دهد، ممکن است برای فرد بیمار، خوردن روغن تجویز شود. این روش به هیچ وجه نباید به صورت سرخود انجام شود وگرنه ممکن است عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشد. استفاده از رایحه درمانی کم کم جای خودش را به عنوان روش جایگزینی برای درمان عفونت ها، استرس و سایر بیماری ها باز کرده است، هرچند که هنوز شواهد علمی کافی برای اثبات اینکه واقعا مفید است یا نه پیدا نشده است.
روغن هایی که در رایحه درمانی به کار می روند، عصاره برگ ها، دانه ها، گل ها، ریشه ها یا حتی شکوفه های گیاهان مختلف هستند. هرکدام از روغن های رایحه درمانی، ترکیبات خاص خودشان را دارند و برای موارد خاص خودشان مصرف می شوند. بعضی از این روغن ها به مصرف درمان های فیزیکی می رسند و به عنوان مثال برای درمان عفونت های قارچی به کار گرفته می شوند، اما بعضی دیگر برای درمان مشکلات و ناراحتی های روحی استفاده می شوند. برای نمونه، خیلی از روغن های آروماتراپی باعث ایجاد احساس آرامش در افراد می شوند. عصاره شکوفه پرتقال یکی از این روغن هاست که حاوی ترکیبات مفرح و آرامش بخش است. ضمن اینکه می تواند فضای اتاق را هم خوشبو و معطر کند.
جالب است بدانید بیشتر حوزه های طب مکمل قدمت زیادی دارند. برای نمونه همین آروماتراپی تاریخچه ای دارد که به 6000 سال پیش بر می گردد! مصر باستان، چینی ها، هندی ها، رومی ها و یونانی ها از این روش استفاده می کردند و روغن های معطر را در ساخت لوازم آرایشی، عطر و داروها به کار می گرفتند. از آروماتراپی همچنین در تامین بهداشت و در مراسم مذهبی هم استفاده می شده، اما اگر دوست دارید بدانید از چه زمانی بصورت یک روش پزشکی به کار گرفته شده، باید جواب سوال تان را از یک شیمی دان فرانسوی بپرسید که وقتی دستش سوخت روی ناحیه سوخته شده، روغن اسطوخودوس ریخت و فهمید که دردش تسکین پیدا کرده! بعد از این اتفاق، او شروع به تجزیه و تحلیل مواد تشکیل دهنده روغن های گیاهی کرد و همچنین سعی کرد تاثیر آنها را روی درمان سوختگی، عفونت، قانقاریا و زخم های سربازان در جنگ جهانی اول بررسی کند. نتیجه اش هم این شد که در سال 1928 علم آروماتراپی پایه گذاری شد و 22 سال بعد آن قدر فراگیر و شناخته شده بود که پرستاران، پزشکان و هرکسی که حیطه کاری اش به نحوی به سلامت انسان مربوط بود، شروع به استفاده از رایحه درمانی کردند.
هنوز به صورت دقیق مشخص نشده که هنگام رایحه درمانی برای افراد دچار عارضه چه اتفاقی می افتد که بهبود پیدا می کنند، اما بعضی از محققان اعتقاد دارند نحوه عملکرد آروماتراپی احتمالا با نحوه کارکرد حس بویایی انسان گره خورده است. وقتی گیرنده های بویایی بینی رایحه ای را استشمام می کنند با بخش هایی از مغز ارتباط برقرار میک نند. این بخش ها در قسمت هیپوکامپوس و آمیگدالا قرار دارند و به عنوان بخش های ذخیره خاطرات و احساسات درنظر گرفته می شوند. براساس گفته این دسته از محققان وقتی مولکول های روغن های معطر به بینی شما می رسند، بخش های مذکور فعال می شوند و به ایجاد تاثیرات فیزیکی و روانی منجر خواهندشد. برای نمونه، جالب است بدانید استشمام رایحه اسطوخودوس درست همان بخشی از مغز را فعال می کند که وقتی داروی مسکن دریافت کنید، فعال می شود.